The Museum Hotel Antakya, antik kaynaklara göre Roma İmparatorluğu döneminde dünyanın dördüncü büyük kenti olan Antakya -eski adıyla Antioch- şehrinin merkezinde, Hristiyan dünyasının önemli hac noktalarından biri olan St. Pierre Kilisesi’ne yakın bir konumda yer alıyor. Arazi sahibi olan yatırımcının bir otel yapısı inşa etme isteği ile başlayan süreç bir başka mimarlık grubuna hazırlatılan projeye uygun olarak 2009 yılı sonunda başlatılan sondaj kazıları sırasında alanda çeşitli buluntularla karşılaşılması sebebiyle kesintiye uğramış. Bunun üzerine konuya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu dahil olmuş ve bilimsel kazı talep etmişler. Mevcut otel projesi de inşa edilmesi bir anda imkânsız bir plana dönüşmüş.

“EAA’nın bu projeyle ilişkisi bu aşamada bilim kurulunu oluşturan çeşitli akademisyenlerin tavsiye ve çağrısı ile başlar. The Museum Hotel Antakya’nın, içinde yer aldığı bağlamın olanak ve potansiyellerini sonuna kadar kullanan, özgün ve tek defaya özgü bir yapı olarak ortaya çıkarak bulunduğu coğrafyayı olumlu yönde etkilemesi, tasarım sürecinin başından sonuna dek gözetilen ana unsur oldu.” - EAA

Yaklaşık bir yıl süren ve tamamı elle yapılan kazıların tamamlanmasıyla birlikte 17000m² alanda, beş katmandan bu 13 farklı medeniyete ait 30.000 civarında eser bulunmuş ve belgelenmiş. Bu ortaya çıkan dünya mirasını korumak ve kamusal kullanıma açma amacıyla; The Museum Hotel Antakya, içinde yer aldığı bağlamın olanak ve potansiyellerini sonuna kadar kullanan, özgün ve tek defaya özgü bir yapı olarak ortaya çıkarak bulunduğu coğrafyayı olumlu yönde etkilemesi gözetilen bir tasarım süreciyle yaratılmış.

“Kamuya açık müze ile oteli bir arada inşa etme önerisi cüretkâr bir meydan okumaydı. Doğrusu bu işe hiç başlamadan meydanı terk etmek belki de akıllıca olacaktı. Ancak bu zorlu sürecin vaat ettiği cazip imkânlar nedeniyle bu meydan okumayı kabul ettik. Otel tipolojisi genellikle, sosyal alanların zeminde çözüldüğü bir baza ve üzerine de odaların istiflendiği yekpare, dışa kapalı bir kütleyi öngörür. İçerdiği yaşam ise kaçınılmaz olarak yapay ve kurgusaldır. Rahatlık ve konfor vadeden ama ev’e nazaran bunları asla yeterince sağlayamayacağı için bu açığı bir tür ‘konfor’ imgesi veya ‘sıra dışı deneyim’ imkânı ile ikame eden bir konaklama mekânıdır. Öte yandan müzenin ise arkeolojik kalıntıları ucuz bir teşhir malzemesi veya turistik bir fantezinin figüranı olmaktan koruması ve nihayet kamusal kullanım için belli seviyede bir geçirgenliği sağlaması elzemdi.“ - EAA

Yapının dört farklı katmandan oluşturulduğu düşünülebiliriz; Birincisi eserlere en yakın seviyede bir açık hava müzesi, ikincisi lobi ve arkeolojik buluntulardan oluşan bir manzara üzerinde gezinme deneyimini yaşatan restoran, üçüncüsü prefabrik otel odaları ve mozaiklerin izlenebileceği geçirgen bir açık hava sirkülasyon alanı ve dördüncüsü balo salonu, spa, toplantı odaları, ağaç dolu avluların oluşturduğu otel ortak alanlarından oluşturulmuş.

“Bu çarpışmanın hem mimari ifadeye, hem de inşaat sürecine yansıyan sonuçları oldu. Bu açıdan bakıldığında problem şöylece tarif edilebilirdi. Programın bir araya gelmesi güç iki ana unsuru arasındaki tansiyonun dikkatle irdelenmesi ve bunun sonuçları ile de cesaretle yüzleşilmesi gerekiyordu. İşte tam da bu bağlamda, oteli ‘tipik’ bir otel olmaktan çıkaran ve bunun karşılığında müzenin de aşina olduğumuz müzelerden farklılaşmasına neden olan tansiyonun projeye rengini veren asli unsur olduğu belirtilmelidir. - EAA

Tasarım kriterleri kadar önemli bir diğer konu ise hem otel hem müze bloklarının korunması ve canlı tutulması oldu. Arkeolojik dokunun, estetik ve teknoloji ile birleştirildiği bu yapıda Video Gözetim Sistemi, Yangın Algılama ve İhbar, Acil Anons ve Genel Seslendirme, Profesyonel Ses ve Görüntü Sistemleri tasarım, test ve devreye alma süreçlerini ATEKSİS uzman mühendisleri ve teknik ekibi gerçekleştirdi.

Profesyonel Ses&Görüntü Sistemleri;
Klasik otel tasarımının aksine, balo ve toplantı salonları, SPA alanları ve yüzme havuzları otelin terasında yer alıyor. Üçe bölünebilen balo salonu toplam 1500 kişi, İkiye bölünebilen konferans salonu ise 200 kişi kapasiteli. Myth, Time ve History toplantı odaları ise sırası ile 35, 20 ve 64 kişi kapasiteli. Tüm bu salonlarda Bosch Premium Serisi tavan hoparlörleri ve dijital amplifikatör sistemleri, Infocus ve Optoma projeksiyon cihazları, motorlu projeksiyon perdeleri, Shure kablosuz mikrofon sistemleri ve Extron otomasyon ve video aktarım sistemleri kullanıldı. Ayrıca balo salonunda portatif ses ve ışık sistemlerinin tavana asılması için kullanılacak motorlu ve hareketli truss köprü sistemleri kuruldu.

SPA&Fitness alanında 6 standart terapi odası; VIP terapi odası, hamam, sauna, fitness alanları, açık ve kapalı yüzme havuzu bulunan yapı için yine Bosch Premium Serisi tavan hoparlörleri ve dijital amplifikatör sistemleri, Extron otomasyon ve lokal müzik giriş panelleri kullanıldı. Dokunmatik duvar panellerinden 9 kanal lokal ve merkezi müzik yayını kanal seçimi, ses seviyesi kontrolü ve mekân aydınlatma kontrolü fonksiyonları sağlandı.

Teras katta yer alan gece kulübü, restoran, açık alan ve Nas konut alanları için yine Bosch Premium Serisi tavan hoparlörleri ve dijital amplifikatör sistemleri, Extron otomasyon ve lokal müzik giriş panelleri seçilmiştir. Bölgelere yerleştirilen dokunmatik duvar panellerinden 9 kanal lokal ve merkezi müzik yayını kanal seçimi, ses seviyesi kontrolü ve mekân aydınlatma kontrolü mümkün kılındı.

Nas konut alanındaki iki toplantı odasında Infocus projeksiyon cihazları ve motorlu perde sistemleri yer almakta. Buralardaki dokunmatik duvar panellerinden ses görüntü sistemlerinin kontrolü ve aydınlatma sistemlerinin kumandası sağlanabilir hale getirildi.

Lobi katında, resepsiyon, Lobby Lounge ve Ayan Meyan restoran bulunmaktadır. Buralarda da Bosch Premium Serisi tavan hoparlörleri ve dijital amplifikatör sistemleri, Extron otomasyon ve lokal müzik giriş panelleri kullanılmıştır. Bölgelere yerleştirilen dokunmatik duvar panellerinden 9 kanal lokal ve merkezi müzik yayını kanal seçimi, ses seviyesi kontrolü ve mekân aydınlatma kontrolü fonksiyonları sağlandı.

Executive Lounge alanında ise Epson projeksiyon cihazı ve portatif projeksiyon perdesi bulunmaktadır. Buradaki dokunmatik duvar panelinden ses görüntü sistemlerinin kontrolü ve aydınlatma sistemlerinin kumandası sağlandı.
Ayrıca yapı genelinde kullanılmak üzere portatif ses sistemleri bulunmaktadır. Bu sistemler DAS aktif monitör hoparlörler, DAS aktif Linearray hoparlör sistemleri, Soundcraft mikserler, Shure kablosuz mikrofon sistemlerini içeriyor.

Video Gözetim Sistemi;
Bina güvenliği için üst düzey gözetim hedeflenerek müze ve otel alanları, ortam koşullarına uygun olarak seçilen kameralarla birbirinden tamamen bağımsız noktalardan 7/24 izleniyor ve kaydediliyor.

Müze içinde özellikle düşük ışık koşullarında dahi renkli görüntü alınmasını sağlayacak teknolojide seçilen sabit kameralar ve yüksek çözünürlüklü 360° panoramik kameralarla hem eserlerin hem ziyaretçilerin güvenliği sağlanıyor.

Otel ve müze alanı çevre izlemesi için akıllı video analiz (IVA) yapabilen sabit kameralar tercih edilerek tanımlı koşul ve senaryoların oluşması durumunda operatörün uyarılması hedeflendi. Sabit kameralara ek olarak kullanılan IP68 ve IK10 özellikli MIC serisi hareketli kameralarla en zor çevresel şartlarda yüksek kalitede görüntü almak mümkün kılındı. Kamera üzerinde bulunan anti-fog özelliği, sisli veya diğer düşük kontrastlı ortamlarda otomatik olarak devreye girerek operatörün görüntüyü en anlaşılabilir ve sağlıklı şekilde alıp yorumlamasını sağlıyor. Otomatik görüntü sabitleme özelliği ile de titreşimli koşullarda dahi operatöre en net görüntüyü verebiliyor. Aynı zamanda akıllı görüntü takibi yapabilme özelliği ile de görüntüde yer alan hareketli bir objenin kamera tarafından algılanarak otomatik takip edilmesine ek olarak; operatörün kendi seçtiği bir nesne için de aynı işlemi yapabiliyor. Bununla beraber daha önceden kameraya tanımlanmış olan IVA senaryosunun gerçekleşmesi durumunda da otomatik olarak takip başlatmak mümkün.

Yangın Algılama ve İhbar Sistemi;
Yapının otel ve müze olarak ayrılan iki fazı için de en kritik sistemlerden biri şüphesiz ki yangın algılama ve ihbar sistemi oldu. Proje tasarımları bu iki alanın ihtiyaçları dikkate alınarak çalışılmış ve sistem, en uç saha elemanından merkez ekipmanlara kadar yönetmelik ve standartlara uygun olarak dizayn edildi. Müze ve Otel iki ayrı işletme olarak planlanmış ve modüler yapıya sahip Bosch 5000 serisi yangın panelleri kullanılmıştır. Esnek ve modüler yapıdaki bu paneller birbiri ile haberleştirilmeye uygun ve ihtiyaca göre genişleyebilen bir yapıdadır. Otel alanında yaklaşık 1450 nokta ve Müze alanında yaklaşık 50 nokta ile algılama yapılmaktadır. Mahal özelliklerine ve kullanım amaçlarına uygun tipte Avenar dedektörler seçilerek, iki alanda da üst düzey koruma hedeflendi. Otel odalarında, oluşabilecek herhangi bir alarm durumunda konaklayan misafirin öncelikli olarak ikazı için buzzer tabanlı dedektörler kullanıldı. Alarm durumunda ikaz edilebilmesi için özel ihtiyaçları olabilecek konukların kullanımına tasarlanan odalarda, ayrıca ışıklı ikaz ekipmanları ve yatak başı titreşim üniteleri ile güven beraberinde konfor da sunuyor.

Genel Seslendirme ve Acil Anons Sistemi;
Sistem, Bosch seslendirme ürün ailesinden Praesideo ile tasarlandı. Yapısı gereği montaj ve imalat zorlukları da getiren binada, farklı tip ve güçte yaklaşık 1300 adet hoparlör kullanıldı. Oda içleri, dolaşım koridorları ve genel alanlara ayrı ayrı ya da bir bütün olarak anons yapılmasına olanak sağlayan sistem alt yapısı sayesinde, genel ve acil durum anonsları esnek olarak yönetilebiliyor. Çağrı istasyonu üzerinde bulunan nümerik keypad ile operatör binanın hedeflenen bölgesine canlı mesaj ya da kayıtlı anons yaparken diğer bölgelerde sistem, mevcut durumu ile işlemeye devam ediyor.

Yaşanabilecek herhangi bir olumsuz durumda, sistemlerin birbiri ile haberleşmesi ve entegre olarak çalışması sağlandı. Algılama noktalarından tahliye gerektiren bir alarm alınması durumda senaryo devreye girecek ve yangın algılama sistemi üzerinden yönetilen mekanik ekipmanlar çalışmaya başlayacak ya da duracak, Acil Anons Sistemi tetiklenerek ilgili bölgelere tahliye anonsu başlatacak ve bölge kameraları izleme ekranlarında aktif olacak. Grafik ekran izleme yazılımı ile, tüm binanın alarm durumları haritalar üzerinden kolaylıkla izlenmekte, güvenlik ve işletme ekiplerinin müdahale süreleri minimuma inebiliyor.

Bu projenin herkes için sıra dışı bir yanı vardı. Arkeoloji ve Mimari’nin yarattığı benzersiz deneyimin güvenli ve yaşanılabilir olmasını mümkün kılan ‘teknoloji’ boyutunu üstlendiğimiz ve bir dünya mirasının korunmasına ortak olmamızı sağlayan bu özel projede bulunmayı paha biçilemez buluyoruz.

Çağla Tunalı & Çetin Çapar